ลักษณะพระบรมสารีริกธาตุและพระธาตุพระสาวก ๔๘
- พระบรมสารีริกธาตุ มีสัณฐานดังเมล็ดถั่วแตกอย่างหนึ่ง ข้าวสารหักอย่างหนึ่ง เมล็ดพรรณผักกาดอย่างหนึ่ง มีพรรณดังสีทองอุไร สีแก้วผลึก หรือแก้วมุกดา สีดอกพิกุล อย่างทองอุไรนั้นบางทีมีรูทะลุตลอดเส้นผมลอดได้
- ธาตุพระสารีบุตร มีสัณฐานกลมเป็นปริมณฑลบ้าง รีเป็นไข่จิ้งจกบ้าง เป็นดังรูปบาตรคว่ำบ้าง พรรณขาวดังสีสังข์ สีพิกุลแห้ง สีหวายตะค้า
- ธาตุพระโมคคัลลานะ มีสัณฐานกลมเป็นปริมณฑลอย่างหนึ่ง รีเป็นผลมะตูมและเมล็ดทองหลางก็มี และเมล็ดสวาดก็มี เป็นเมล็ดดำก็มี สีเหลืองเหมือนหวายตะค้าบ้าง สีขาวบ้าง เขียวช้ำในและลายดังไข่นกบ้าง ร้าวเป็นสายเลือดบ้าง
- ธาตุพระสิวลี มีสัณฐานดังเมล็ดในพุทราอย่างหนึ่ง ผลยอป่าอย่างหนึ่ง พรรณเขียวดังดอกผักตบบ้าง แดงดังสีหม้อใหม่บ้าง สีพิกุลแห้งบ้าง เหลืองดังหวายตะค้าบ้าง ขาวดังสีสังข์บ้าง
- ธาตุพระองคุลิมาล มีสัณฐานคอดดังคอสากบ้าง ที่มีรูโปร่งตลอดเส้นผงลอดได้ก็มี พรรณขาวดังสีสังข์ เหลืองดังดอกจำปาสีฟ้าหมอก
- ธาตุพระอัญญาโกณฑัญญะ มีสัณฐานงอนช้อยดังงาช้าง พรรณขาวดังดอกมะลิตูมอย่างหนึ่ง เหลืองอย่างหนึ่ง ดำอย่างหนึ่ง
- ธาตุพระอนุรุทธะ มีสัณฐานเป็นสามเหลี่ยม พรรณแดงดังสีเลือดนก
- ธาตุพระกัจจายนะ มีสัณฐานดังศีรษะช้าง ดังเบี้ยจั่น พรรณขาวดังสีสังข์ก็มี เหลืองก็มี
- ธาตุพระพิมพาเถรี มีสัณฐานดังแป้งหยด เป็นจั่วสามเหลี้ยม เป็นเล็บมือ เป็นแผ่นกระแจะ พรรณขาวบ้าง เหลืองดังสีลานบ้าง ดำก็มีบ้าง สีดอกพิกุลแห้งบ้าง บางที่มีรูทะลุกลาง บางที่ไม่ทะลุเป็นแต่สะดือก็มี
- ธาตุพระสันตติมหาอำมาตย์ มีสัณฐานดังดอกมะลิตูม พรรณขาวดังสีสังข์
- ธาตุพระภัททิยะ มีสัณฐานดังกลอง ที่สุดทั้งสองข้างเรียวเล็ก พรรณดังสีดอกพุดตาน
- ธาตุพระอานนท์ มีสัณฐานดังใบบัวเผื่อน พรรณดำดังน้ำรักอย่างหนึ่ง สีขาวสะอาดดังสีเงินอย่างหนึ่ง
- ธาตุพระอุปคุตตะ มีสัณฐานหัวคอดท้ายคอด พรรณดังสีดอกพิกุลแห้ง สีเปลือกหอม
- ธาตุพระอุทายี มีสัณฐานยาวและคดดังกฤช พรรณดังสีดอกบัวโรย สีดอกบานไม่รู้โรย สีดอกหงอนไก่ สีดอกคำ
- ธาตุพระอุตตราเถรี มีสัณฐานดังรูปพระควัมปติ พรรณดังเมฆสีหมอกฟ้า สีแดงเข้ม
- ธาตุพระกาฬุทายีเถระ มีสัณฐานดังลูกหินบด พรรณดังสีเมฆเกล็ดฟ้า
- ธาตุพระปุณณเถระ มีสัณฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัส พรรณสีขาว สีดอกพิกุลแห้ง
- ธาตุพระอุปนันทะ มีสัณฐานกลมเป็นปริมณฑล พรรณสีเขียว
- ธาตุพระสัมปฑัญญะ มีสัณฐานเท่าหมากสงปอกแล้ว พรรณสีแดงขาว
- ธาตุพระจุลลินเถระ มีสัณฐานต่าง ๆ หากำหนดมิได้ พรรณดังสีดอกจำปา สีกล้วยครั่ง
- ธาตุพระจุลนาคะ มีสัณฐานดังดอกดีปลี เป็นปุ่ม ยาว ทบไปทบมาทั่วทั้งองค์ พรรณขาวดังสีสังข์
- ธาตุพระมหากัปปินะ มีสัณฐานดังผลชะเอม พรรณขาวข้างแดงข้างอย่างหนึ่ง เหลืองข้างเขียวข้างอีกอย่างหนึ่ง
- ธาตุพระยังคิกเถระ มีสัณฐานสี่เหลี่ยมแบนเป็นหน้ากระดาน มีรูกลาง พรรณดังสีทองแดง
- ธาตุพระสุมนเถระ มีสัณฐานดังหอยโข่ง พรรณแดงดังสีชาด ดังสีเสนกำมะถัน
- ธาตุพระกังขาเรวตะ มีสัณฐานกลม งอกกะปุ่มกะป่ำดังภูเขา พรรณเขียวดังสีลูกปัด สีปีกแมลงทับ สีลูกจันทน์อ่อน
- ธาตุพระโมฆราชเถระ มีสัณฐานดังฟองมัน พรรณสีเมฆหมอกสีดำเทา
- ธาตุพระอุตตระ มีสัณฐานดังเมล็ดแตงโม พรรณแดงดังเปลือกกรู ดังผลหว้า
- ธาตุพระคิริมานันทะ มีสัณฐานดังดอกพิกุล พรรณเหลืองแก่ดังสีขมิ้น สีดอกการะเกด
- ธาตุพระสุปากะ มีสัณฐานดังผลมะม่วง กลางทะลุเป็นรูตลอด พรรณแดง เหลือง ขาว
- ธาตุพระวิมละ มีสัณฐานกลมยาว มีรูทะลุตลอดหัวท้าย พรรณสีเขียว สีขาว
- ธาตุพระเวณุหาสะ มีสัณฐานดังตาอ้อย พรรณแดงดังสีฝาง สีมะเดื่อสุก
- ธาตุพระอุคคาเรวตะ มีสัณฐานดังผลกระจับ พรรณดังเมล็ดในทับทิมสุก
- ธาตุพระอุบลวรรณาเถรี มีสัณฐานงอนดังกระดูกสันหลังงู มีรูทะลุกลาง พรรณเหลืองดังเกสรบัว
- ธาตุพระโลหนามเถระ มีสัณฐานผลฝ้าย (บางตำราว่าเมล็ดฝ้าย) พรรณเขียวเหลืองแดง เหมือนฟ้า ทับทิม เหมือนดอกลั่นทมชนิดหนึ่ง เหมือนปูนแดงอย่างหนึ่ง
- ธาตุพระคันธทายี มีสัณฐานดังวงพระจันทร์ข้างแรม
- ธาตุพระโคธิกะ มีสัณฐานดังลูกข่าง
- ธาตุพระปิณฑปาติยะ มีสัณฐานเป็นกลีบกนก
- ธาตุพระกุมารกัสสปะ มีสัณฐานดังคอนนกเขา
- ธาตุพระภัททคู มีสัณฐานดังตัว อุ
- ธาตุพระโคทัตตะ มีสัณฐานดังผลมะระ
- ธาตุพระอนาคารกัสสปะ มีสัณฐานเหมือนหอยสังข์
- ธาตุพระควัมปติ มีสัณฐานเหมือนใบบัวอ่อน
- ธาตุพระมาลียเทวะ มีสัณฐานเหมือนขันครอบ พรรณดังสีขมิ้นชัน
- ธาตุพระกิมิลเถระ มีสัณฐานเหมือนบัณเฑาะว์
- ธาตุพระวังคีสเถระ มีสัณฐานดังเมล็ดน้อยหน่าตัด
- ธาตุพระโชติยเถระ มีสัณฐานดังผลลูกจันทน์
- ธาตุพระเวยยากัปปะ มีสัณฐานดังทองนั่งเบ้า
- ธาตุพระกุณฑลติสสะ มีสัณฐานดังจาวลูกจันทน์
