Translate

Total Pageviews

គាថាធម្មបទ៖ ព្រាហ្មណវគ្គ

២៦. ព្រាហ្មណវគ្គ

៣៨៣.            ឆិន្ទ សោតំ បរក្កម្ម,                   កាមេ បនុទ ព្រាហ្មណ;
សង្ខារានំ ខយំ ញត្វា,               អកតញ្ញូសិ ព្រាហ្មណ។
ម្នាលព្រាហ្មណ៍ អ្នកចូរខំប្រឹងកាត់តណ្ហាដូចខ្សែទឹក ចូរបន្ទោបង់កាមទាំងឡាយចេញ ម្នាល​ព្រាហ្មណ៍ អ្នកស្គាល់ច្បាស់នូវការអស់សង្ខារទាំងឡាយហើយ ឈ្មោះថា​ជាអ្នក​ដឹង​ព្រះ​និព្វានដែលបច្ច័យតាក់តែងមិនបាន។

៣៨៤.             យទា ទ្វយេសុ ធម្មេសុ,             បារគូ ហោតិ ព្រាហ្មណោ;
អថស្ស សព្វេសំយោគា,           អត្ថំ គច្ឆន្តិ ជានតោ។
កាលណាព្រាហ្មណ៍អ្នកដល់ត្រើយ ក្នុងធម៌ពីរប្រការគឺ សមថធម៌និងវិបស្សនាធម៌ ក្នុងកាល​ណោះ កិលេសគ្រឿងប្រកបសត្វទុកទាំងអស់របស់ព្រាហ្មណ៍ អ្នកដឹងនោះ រមែងដល់​នូវ​ការ​តាំង​នៅមិនបាន។

៣៨៥.             យស្ស បារំ អបារំ វា,                 បារាបារំ ន វិជ្ជតិ;
វីតទ្ទរំ វិសំយុត្តំ,                         តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
ត្រើយក្ដី ទីមិនមែនត្រើយក្ដី ត្រើយនិងទីមិនមែនត្រើយក្ដី មិនមានដល់បុគ្គលណា តថាគត​ហៅ​បុគ្គលនោះ ដែលជាអ្នកមានសេចក្ដីក្រវល់ក្រវាយអស់ហើយ ជាអ្នកប្រាសចាកកិលេស ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៣៨៦.             ឈាយិំ វិរជមាសីនំ,                  កតកិច្ចមនាសវំ;
ឧត្តមត្ថមនុប្បត្តំ,                        តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលអ្នកចំរើនឈាន មានធូលីគឺកាមអស់ហើយ អ្នកអង្គុយនៅឯកឯង អ្នកមាន​សោឡសកិច្ចធ្វើស្រេចហើយ មិនមានអាសវៈដល់នូវប្រយោជន៍ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ដោយលំដាប់​ហើយ​នោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។
៣៨៧.                        ទិវា តបតិ អាទិច្ចោ,                  រត្តិមាភាតិ ចន្ទិមា;
សន្នទ្ធោ ខត្តិយោ                   តបតិឈាយី តបតិ ព្រាហ្មណោ;
អថ សព្វមហោរត្តិំ ,                   ពុទ្ធោ តបតិ តេជសា។
ព្រះអាទិត្យរុងរឿង ក្នុងវេលាថ្ងៃ ព្រះចន្ទរុងរឿងក្នុងវេលាយប់ ក្សត្រទ្រង់ប្រដាប់ពេញយស​ហើយ រមែងរុងរឿង សមណព្រាហ្មណ៍អ្នកមានឈាន រមែងរុងរឿង ឯព្រះសម្ពុទ្ធ​រមែង​រុងរឿង​ដោយតេជៈរហូតថ្ងៃនិងយប់ទាំងអស់។

៣៨៨.             ពាហិតបាបោតិ ព្រាហ្មណោសមចរិយា សមណោតិ វុច្ចតិ;
បព្វាជយមត្តនោ មលំ,              តស្មា បព្វជិតោតិ វុច្ចតិ។
អ្នកដែលមានបាបបន្សាត់ហើយ ឈ្មោះថាព្រាហ្មណ៍ អ្នកដែលតថាគតហៅថាសមណៈ ព្រោះ​ការ​ប្រព្រឹត្តិរម្ងាប់ អ្នកដែលដេញមន្ទិលនៃខ្លួន ហេតុនោះទើបតថាគតហៅថាបព្វជិត។

៣៨៩.              ព្រាហ្មណស្ស បហរេយ្យ,     នាស្ស មុញ្ចេថ ព្រាហ្មណោ;
ធិ ព្រហ្មណស្ស ហន្តារំ,            តតោ ធិ យស្ស មុញ្ចតិ។
ព្រាហ្មណ៍មិនគប្បីប្រហារប្រហារព្រាហ្មណ៍ទេ ព្រាហ្មណ៍មិនគប្បីចងពៀរចំពោះព្រាហ្មណ៍​នោះ តថាគតតិះដៀលព្រាហ្មណ៍ ដែលប្រហារព្រហ្មណ៍ ព្រាហ្មណ៍ណា ចងពៀរចំពោះ​ព្រាហ្មណ៍​នោះ តថាគតតិះដៀលព្រាហ្មណ៍នោះ ក្រៃលែងជាងនោះទៅ ទៀត។

៣៩០.             ន ព្រាហ្មណស្សេតទកិញ្ចិ សេយ្យោយទា និសេធោ មនសោ បិយេហិយតោ យតោ ហិំសមនោ និវត្តតិតតោ តតោ សម្មតិមេវ ទុក្ខំ។
ការហាមឃាត់ចិត្ត ចាកអារម្មណ៍ជាទីស្រឡាញ់ របស់ព្រាហ្មណ៍នោះ មិនមែនប្រសើរ បន្ដិច​បន្ដួច​ទេ ចិត្តដែលគិតបៀតបៀនគេ ងាកចេញចាកវត្ថុណា ៗ សេចក្ដីទុក្ខព្រោះវត្ថុនោះៗ ក៏​រម្ងាប់ទៅបាន។

៣៩១.
យស្ស កាយេន វាចាយ,          មនសា នត្ថិ ទុក្កដំ;
សំវុតំ តីហិ ឋានេហិ, តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
អំពើអាក្រក់ដោយទ្វារកាយ ទ្វារវាចា ទ្វារចិត្ត​ របស់បុគ្គលណា មិនមានទេ តថាគតហៅបុគ្គល ដែលបានសង្រួមដោយឋានទាំង៣នោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៣៩២.            យម្ហា ធម្មំ វិជានេយ្យ,               សម្មាសម្ពុទ្ធទេសិតំ;
សក្កច្ចំ តំ នមស្សេយ្យ,             អគ្គិហុត្តំវ ព្រាហ្មណោ។
បុគ្គលចេះធម៌អាថ៌ ដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់សំដែងហើយ អំពីសំណាក់គ្រូណា គប្បីនមស្ការ​គ្រូ​នោះ ដោយគោរព ដូចព្រាហ្មណ៍ដែលគោរពការបូជាភ្លើងដូច្នោះដែរ។

៣៩៣.            ន ជដាហិ ន គោត្តេនន ជច្ចា ហោតិ ព្រាហ្មណោ;
យម្ហិ សច្ចញ្ច ធម្មោ ចសោ សុចី សោ ច ព្រាហ្មណោ។
បុគ្គលដែលឈ្មោះថាព្រាហ្មណ៍ ព្រោះផ្នូងសក់ក៏មិនមែន ព្រោះគោត្រក៏មិនមែន ព្រោះជាតិ​ក៏មិន​មែន សច្ចះផង ធម៌ផង មានក្នុងបុគ្គលណា បុគ្គលនោះឈ្មោះថា អ្នកស្អាតផង បុគ្គល​នោះឈ្មោះថា ព្រាហ្មណ៍ផង។
៣៩៤.             កិន្ដេ តេ ជដាហិ ទុម្មេធ,                    កិន្ដេ តេ អជិនសាដិយា;
អព្ភន្តរន្ដេ គហនំ,                      ពាហិរំ បរិមជ្ជសិ។
នៃអ្នកអ័ប្បប្រាជ្ញាអើយ អ្នកមានប្រយោជន៍អ្វី ដោយការទុកផ្នួងសក់ អ្នកមានប្រយោជន៍អ្វី ដោយការទ្រទ្រង់សំពត់ស្បែកខ្លា បើសន្ដានខាងក្នុងរបស់ខ្លួន សឹងសាំញ៉ាំដោយ​រាគា​ទិក្កិលេស អ្នកឈ្មោះថាដុសខាត់តែកាយខាងក្រៅទេ។

៣៩៥.             បំសុកូលធរំ ជន្តុំ,                     កិសន្ធមនិសន្ថតំ;
ឯកំ វនស្មិំ ឈាយន្តំ,               តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលអ្នកទ្រទ្រង់សំពត់បំសុកូល មានកាយស្គម មានខ្លួនរវាមដោយសរសៃ ជាបុគ្គលឯកឯង ចំរើនឈានក្នុងព្រៃនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៣៩៦.              ចាហំ ព្រាហ្មណំ ព្រូមិ,          យោនិជំ មត្តិសម្ភវំ;
ភោវាទិ នាម សោ ហោតិ,         សចេ ហោតិ សកិញ្ចនោ;
អកិញ្ចនំ អនាទានំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតនឹងហៅអ្នកកើត អំពីកំណើត អ្នកកើតក្នុងផ្ទៃនៃព្រាហ្មណ៍ជាមាតា ថាជាព្រាហ្មណ៍​ក៏ទេ បុគ្គលនោះគ្រាន់តែបាននាមថា ភោវាទី ព្រោះបុគ្គលនោះឯង ជាអ្នកមានកិលេសគ្រឿង កង្វល់នៅឡើយ តថាគតហៅបុគ្គលអ្នកមិនមានកិលេសគ្រឿងកង្វល់អ្នកមិនមានសេចក្ដី​ប្រកាន់មាំនោះឯង ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៣៩៧.            សព្វសំយោជនំ ឆេត្វា,              យោ វេ ន បរិតស្សតិ;
សង្គាតិគំ វិសំយុត្តំ,                   តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណា កាត់សញ្ញោជនៈទាំងអស់បាន មិនតក់ស្លុត តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ដែលគ្មាន​កិលេស​ជាគ្រឿងចំពាក់ អ្នករួចស្រឡចាកកិលេសថាជាព្រាហ្មណ៍។

៣៩៨.             ឆេត្វា នទ្ធិំ វរត្តញ្ច,                     សន្ទានំ សហនុក្កមំ;
ឧក្ខិត្តបលិឃំ ពុទ្ធំ,                   តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលដែលកាត់សេចក្ដីក្រោធ ដូចពួរផង កាត់តណ្ហាដូចព្រ័ត្រផង កាត់ទិដ្ឋិ ៦២ ដូចទឹក ព្រមទាំងអនុស័យ ដូចអ្នកដើរតាមផង អ្នកមានអវិជ្ជា ដូចសរសរខឿនដកចោល​ហើយ អ្នកត្រាស់ដឹងសច្ចៈ៤ នោះឯង ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៣៩៩.             អក្កោសំ វធពន្ធញ្ច,                  អទុដ្ឋោ យោ តិតិក្ខតិ;
ខន្តីពលំ ពលានីកំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាមិនប្រទូស្ដ អត់សង្កក់ពាក្យជេរផង ការបៀតបៀននិងការចងផងបាន ទើប​តថាគត​ហៅបុគ្គលដែលមានខន្ដិជាពលៈ មានខន្ដិជារេហ៍ពលនោះផង ថាជា ព្រាហ្មណ៍។

៤០០.             អក្កោធនំ វតវន្តំ,                      សីលវន្តំ អនុស្សទំ;
ទន្តំ អន្តិមសារីរំ,                        តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គល ដែលមិនមានសេចក្ដីក្រោធ មានធុតង្គវត្ត មានចតុប្បារិសុទ្ធិសីល មិនមាន​តណ្ហាគ្រោះងប៉ោងចិត្ត​ មានឥន្ទ្រីយទូន្មានហើយ មានសរីរះឋិតនៅ ក្នុងទីបំផុតនោះ ថាជា​ព្រាហ្មណ៍។

៤០១.             វារិ បោក្ខរបត្តេវ,                       អារគ្គេរិវ សាសបោ;
យោ ន លិម្បតិ កាមេសុ,         តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាមានចិត្តមិនបានជាប់នៅក្នុងកាមទាំងឡាយ ដូចទឹកលើស្លឹកឈូក ឬដូចគ្រាប់​ស្ពៃលើចុងដែកស្រួច តថាគតហៅបុគ្គលនោះថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤០២.             យោ ទុក្ខស្ស បជានាតិ,           ឥធេវ ខយមត្តនោ;
បន្នភារំ វិសំយុត្តំ,                      តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាក្នុងសាសនានេះឯង ដឹងច្បាស់នូវការអស់ទុក្ខរបស់ខ្លួន តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ដែលមានខន្ធភារដាក់ចុះហើយ ដែលរួចស្រឡះចាកកិលេសទាំងឡាយ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤០៣.             គម្ភីរបញ្ញំ មេធាវិំ,                      មគ្គាមគ្គស្ស កោវិទំ;
ឧត្តមត្ថមនុប្បត្តំ,                        តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលអ្នកមានប្រាជ្ញាជ្រៅ មានប្រាជ្ញាជាគ្រឿងទំលាយកិលេស អ្នកឈ្លាស ក្នុងផ្លូវនិងមិនមែនផ្លូវ បានសម្រេចប្រយោជន៍ដ័ខ្ពង់ខ្ពស់នោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤០៤.             អសំសដ្ឋំ គហដ្ឋេហិ,                 អនាគារេហិ ចូភយំ;
អនោកសារិមប្បិច្ឆំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលដែលមិនច្រឡំ ដោយជនទាំងឡាយពីរពួក គឺគ្រហស្ថ១ បព្វជិត១ ជាអ្នក​ត្រាច់​ទៅដោយមិនមានសេចក្ដីអាល័យ មានសេចក្ដីប្រាថ្នាតិចនោះ ថាជា ព្រាហ្មណ៍។

៤០៥.             និធាយ ទណ្ឌំ ភូតេសុ,              តសេសុ ថាវរេសុ ច;
យោ ន ហន្តិ ន ឃាតេតិ,                    តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាដាក់ចុះនូវអាជ្ញា ក្នុងសត្វទាំងឡាយ ដែលនៅតក់ស្លុតក្ដី ដែលមាំមួន គឺមិនមាន​តក់​ស្លុតក្ដី មិនបៀតបៀនដោយខ្លួនឯង មិនប្រើគេអោយបៀតបៀន តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ថា​ជា​ព្រាហ្មណ៍។

៤០៦.             អវិរុទ្ធំ វិរុទ្ធេសុ,                           អត្តទណ្ឌេសុ និព្វុតំ;
សាទានេសុ អនាទានំ,             តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលអ្នកដែលមិនខឹង ចំពោះពួកជនដែលខឹងហើយ អ្នករំលត់ចំពោះ​ពួកជន​ដែលមានអាជ្ញាក្នុងខ្លួន អ្នកមិនមានសេចក្ដីប្រកាន់ ចំពោះពួកជន​ដែលមានសេចក្ដី​ប្រកាន់​នោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤០៧.             យស្ស រាគោ ច ទោសោ ច,       មានោ មក្ខោ ច បាតិតោ;
សាសបោរិវ អារគ្គា,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
រាគៈ ទោសៈ មានៈ និងមក្ខៈ ដែលបុគ្គលណា បានជម្រុះចេញហើយ ដូចគ្រាប់ស្ពៃ​ដែល​ជ្រុះ​ចុះ ​អំពីចុងដែកស្រួច តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤០៨.              អកក្កសំ វិញ្ញាបនិំ,                  គិរំ សច្ចមុទីរយេ;
យាយ នាភិសជេ កញ្ចិ ,          តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណា ពោលពាក្យមិនអាក្រក់ ពាក្យជាហេតុអោយដឹងសេចក្ដីបានជាពាក្យពិត ជាពាក្យ​ដែលមិនធ្វើអ្នកណាអោយទាស់ចិត្ត តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤០៩.             យោធ ទីឃំ វ រស្សំ វា,               អណុំ ថូលំ សុភាសុភំ;
លោកេ អទិន្នំ នាទិយតិ ,         តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណា មិនកាន់យករបស់វែងឬខ្លី តូចឬធំ ល្អឬអាក្រក់ ដែលគេមិនបាន​អោយ​ហើយ​ក្នុង​លោកនេះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១០.             អាសា យស្ស ន វិជ្ជន្តិ,              អស្មិំ លោកេ បរម្ហិ ច;
និរាសយំ  វិសំយុត្តំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
អ្នកណា មិនមានសេចក្ដីប្រាថ្នាក្នុងលោកនេះផង ក្នុងលោកខាងមុខផង តថាគតហៅ​បុគ្គល​នោះ ដែលមិនមានសេចក្ដីប្រាថ្នា ដែលផុតស្រឡះចាកកិលេស ថាជា ព្រាហ្មណ៍។

៤១១.             យស្សាលយា ន វិជ្ជន្តិ,              អញ្ញាយ អកថំកថី;
អមតោគធមនុប្បត្តំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
អ្នកណាមិនមានសេចក្ដីអាល័យគឺតណ្ហា មិនមានសេចក្ដីសង្ស័យក្នុងអ្វីសោះ ព្រោះដឹងច្បាស់​ធម៌ តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ដែលមិនមានចិត្តចុះស៊ប់កាន់ព្រះនិព្វាន ដែលមាន​ព្រះ​អរហន្ដ​ដល់ហើយ ដោយលំដាប់ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១២.             យោធ បុញ្ញញ្ច បាបញ្ច,            ឧភោ សង្គមុបច្ចគា;
អសោកំ វិរជំ សុទ្ធំ,                   តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាក្នុងលោកនេះ លះបង់បុណ្យនិងបាបទាំងពីរ និងកិលេសជាគ្រឿងចំពាក់ចេញ​ហើយ តថាគតហៅបុគ្គលនោះដែលជាអ្នកមិនមានសេចក្ដីសោក មានធូលីគឺកិលេសអស់ ហើយជាអ្នកបរិសុទ្ធ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១៣.             ចន្ទំវ វិមលំ សុទ្ធំ,                       វិប្បសន្នមនាវិលំ;
នន្ទីភវបរិក្ខីណំ,                       តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលដេលមិនមានសេចក្ដីសៅហ្មង ដូចព្រះចន្ទ្រប្រាសចាកមន្ទិល ជាអ្នកបរិសុទ្ធ មានចិត្តជ្រះថ្លា មិនកករល្អក់ អស់សេចក្ដីត្រេតអរក្នុងភពហើយនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១៤.             យោមំ បលិបថំ ទុគ្គំ,                 សំសារំ មោហមច្ចគា;
តិណ្ណោ បារគតោ ឈាយី,        អនេជោ អកថំកថី;
អនុបាទាយ និព្វុតោ,                តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាកន្លងផ្លូវវាងគឺរាគៈ និងភក់ដែលគេឆ្លងបានដោយកម្រ គឺកិលេស និងសង្សារវដ្ដ និងមោហៈទាំងនេះបាន ជាអ្នកឆ្លងកន្លងអន្លង់ទាំង៤បានដល់ត្រើយគឺព្រះនិព្វាន ជាអ្នកមាន ឈាន មិនញាប់ញ័រដោយតណ្ហា មិនមានសេចក្ដីសង្ស័យ មិនប្រកាន់មាំ ជាអ្នករលត់កិលេស​ហើយ តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១៥.             យោធ កាមេ បហន្ត្វាន,           អនាគារោ បរិព្វជេ;
កាមភវបរិក្ខីណំ,                    តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ 
បុគ្គលណា ក្នុងលោកនេះ បានលះបង់កាមទាំងឡាយ ជាអ្នកមិនមានផ្ទះ គេចចេញចាកកាម បាន តថាគតហៅបុគ្គលនោះ ដែលអស់កាមភពហើយ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១៦.             យោធ តណ្ហំ បហន្ត្វាន,            អនាគារោ បរិព្វជេ;
តណ្ហាភវបរិក្ខីណំ ,                 តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាក្នុងលោកនេះ បានលះបង់តណ្ហាហើយ ជាអ្នកមិនមានផ្ទះ គេចចេញចាកតណ្ហាបាន តថាគតហៅបុគ្គលដែលអស់តណ្ហា និងភពហើយនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។


៤១៧.             ហិត្វា មានុសកំ យោគំ,           ទិព្វំ យោគំ ឧបច្ចគា;
សព្វយោគវិសំយុត្តំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាលះកិលេសជាគ្រឿងប្រកប ដែលជារបស់មនុស្សកន្លងកិលេសជាគ្រឿងប្រកប ដែលជារបស់ទិព្វបានហើយ តថាគតហៅបុគ្គល ដែលផុតស្រឡះ ចាកកិលេសជាគ្រឿង​ប្រកបទាំងពួងនោះថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១៨.             ហិត្វា រតិញ្ច អរតិញ្ច,                សីតិភូតំ និរូបធិំ;
សព្វលោកាភិភុំ វីរំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅបុគ្គលដែលលះបង់សេចក្ដីត្រេតអរក្នុងកាមគុណនិងមិនត្រេតអរក្នុងកិរិយានៅក្នុងព្រៃ ជាអ្នកមានចិត្តត្រជាក់មិនមានឧបក្កិលេស គ្របសង្កត់លោកទាំងពួង មានសេចក្ដី​ព្យាយាមនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤១៩.             ចុតិំ យោ វេទិ សត្តានំ,               ឧបបត្តិញ្ច សព្វសោ;
អសត្តំ សុគតំ ពុទ្ធំ,                    តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាដឹងច្បាស់ចុតិនិងបដិសន្ធិរបស់ពួងសត្វ ដោយអាការទាំងពួងបាន តថាគតហៅ​បុគ្គលដែលជាអ្នកមិនជាប់ក្នុងកាម អ្នកមានដំណើរល្អ ដោយសេចក្ដីប្រតិបត្តិ អ្នកត្រាស់ដឹងនូវ សច្ចៈ ៤ នោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤២០.             យស្ស គតិំ ន ជានន្តិ,                ទេវា គន្ធព្វមានុសា;
ខីណាសវំ អរហន្តំ,                   តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
ទេវតា គន្ធព និងពួកមនុស្សទាំងឡាយ មិនដឹងគតិ របស់បុគ្គលណា តថាគតហៅបុគ្គល ដែលជាអ្នកមានអាសវៈអស់ហើយ ជាព្រះអរហន្ដនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤២១.
យស្ស បុរេ ច បច្ឆា ច,               មជ្ឈេ ច នត្ថិ កិញ្ចនំ;
អកិញ្ចនំ អនាទានំ,                  តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណា មិនមានសេចក្ដីកង្វល់ក្នុងកាលមុនផង ក្នុងកាលជាខាងក្រោយផង ក្នុងកាល​ជាកណ្ដាលផង តថាគតហៅបុគ្គលដែលជាអ្នកមិនមានសេចក្ដីកង្វល់ មិនមានសេចក្ដី​ប្រកាន់នោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤២២.             ឧសភំ បវរំ វីរំ,                           មហេសិំ វិជិតាវិនំ;
អនេជំ ន្ហាតកំ ពុទ្ធំ,                   តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
តថាគតហៅវីរបុរស អ្នកអង់អាច អ្នកប្រសើរ អ្នកស្វែងរកគុណដ៏ធំឈ្នះមារ មិនមានកិលេស ជាគ្រឿងញាប់ញ័រ ងូតលាងកិលេស ត្រាស់ដឹងសច្ចៈនោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។

៤២៣.            បុព្វនិវាសំ យោ វេទិ,                 សគ្គាបាយញ្ច បស្សតិ,
អថោ ជាតិក្ខយំ បត្តោ,             អភិញ្ញាវោសិតោ មុនិ;
សព្វវោសិតវោសានំ,                 តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ។
បុគ្គលណាដឹងច្បាស់ខន្ធបញ្ចកៈ ដែលខ្លួនធ្លាប់អាស្រ័យក្នុងកាលមុនផង ឃើញច្បាស់នូវ​ឋាន​សួគ៌ និងអបាយភូមិផង មួយទៀត បានសម្រេចធម៌ជាគ្រឿងអស់ជាតិ ជាអ្នកប្រាជ្ញ សេ្រចកិច្ច ហើយ ព្រោះអភិញ្ញា តថាគតហៅបុគ្គល ដែលជាអ្នកប្រព្រឹត្តព្រហ្មចរិយធម៌ចប់សព្វគ្រប់ហើយ នោះ ថាជាព្រាហ្មណ៍។


ចប់ព្រាហ្មណវគ្គ។

គាថាធម្មបទ៖ ភិក្ខុវគ្គ

 ២៥. ភិក្ខុវគ្គ


៣៦០.             ចក្ខុនា សំវរោ សាធុ,                សាធុ សោតេន សំវរោ;
ឃានេន សំវរោ សាធុ,              សាធុ ជិវ្ហាយ សំវរោ។
ការសង្រួមភ្នែកប្រពៃ ការសង្រួមត្រចៀកប្រពៃ ការសង្រួមច្រមុះប្រពៃ ការសង្រួម​អណ្ដាត​ប្រពៃ។

៣៦១.             កាយេន សំវរោ សាធុ,             សាធុ វាចាយ សំវរោ;
មនសា សំវរោ សាធុ,                សាធុ សព្វត្ថ សំវរោ;
សព្វត្ថ សំវុតោ ភិក្ខុ,                 សព្វទុក្ខា បមុច្ចតិ។
ការសង្រួមកាយប្រពៃ ការសង្រួមវាចាប្រពៃ ការសង្រួមចិត្តប្រពៃ ការសង្រួមទាំងអស់ប្រពៃ ភិក្ខុសង្រួមហើយក្នុងទ្វារទាំងអស់ តែងរួចស្រឡះចាកទុក្ខទាំងពួង។

៣៦២.            ហត្ថសញ្ញតោ បាទសញ្ញតោវាចាយសញ្ញតោ សញ្ញតុត្តមោ;
អជ្ឈត្តរតោ សមាហិតោឯកោ សន្តុសិតោ តមាហុ ភិក្ខុំ។
ជនណា សង្រួមដៃ សង្រួមជើង សង្រួមវាចា សង្រួមអត្តភាព ជាអ្នកត្រេតអរក្នុងការចំរើន​កម្មដ្ឋានដែលមានក្នុងខ្លួន ជាហេតុមានចិត្តតម្កល់មាំ ជាអ្នកនៅឯកឯង តែងមានចិត្តត្រេតអរ​ក្នុងធម៌ បណ្ឌិតទាំងឡាយហៅជននោះថាភិក្ខុ។

៣៦៣.          យោ មុខសញ្ញតោ ភិក្ខុ,           មន្តភាណី អនុទ្ធតោ;
អត្ថំ ធម្មញ្ច ទីបេតិ,                    មធុរំ តស្ស ភាសិតំ។
ភិក្ខុណា សង្រួមមាត់ ជាអ្នកពោលដោយបញ្ញា មានចិត្តមិនរាយមាយ សំដែងអត្ថផង ធម៌ផង បានភាសិតរបស់ភិក្ខុនោះទើបឈ្មោះថាពីរោះ។

៣៦៤.             ធម្មារាមោ ធម្មរតោ,                  ធម្មំ អនុវិចិន្តយំ;
ធម្មំ អនុស្សរំ ភិក្ខុ, សទ្ធម្មា ន បរិហាយតិ។
ភិក្ខុមានធម៌ជាទីត្រេតអរ ត្រេតអរហើយក្នុងធម៌ ពិចារណាធម៌ រឭកធម៌រឿយៗ រមែងមិនសាប​សូន្យ​ចាកព្រះសទ្ធម្មឡើយ។

៣៦៥.             សលាភំ នាតិមញ្ញេយ្យ,            នាញ្ញេសំ បិហយំ ចរេ;
អញ្ញេសំ បិហយំ ភិក្ខុ,              សមាធិំ នាធិគច្ឆតិ។
ភិក្ខុមិនគប្បីមើលងាយលាភរបស់ខ្លួន មិនគប្បីប្រព្រឹត្តចង់បានលាភរបស់ភិក្ខុដទៃ បើចង់បាន​លាភរបស់ភិក្ខុដទៃរមែងមិនបានសមាធិឡើយ។

៣៦៦.             អប្បលាភោបិ ចេ ភិក្ខុ,             សលាភំ នាតិមញ្ញតិ;
តំ វេ ទេវា បសំសន្តិ,                  សុទ្ធាជីវិំ អតន្ទិតំ។
បើភិក្ខុសូម្បីមានលាភតិច មិនមើលងាយលាភរបស់ខ្លួន ទេវតានិងមនុស្សទាំងឡាយ តែង​សរសើរ​ភិក្ខុនោះឯង ដែលជាអ្នកមានព្យាយាមជាគ្រឿងអាស្រ័យរស់នៅ ដោយបរិសុទ្ធិ ជា​អ្នកមិនខ្ជិលច្រអូស។

៣៦៧.             សព្វសោ នាមរូបស្មិំ,                 យស្ស នត្ថិ មមាយិតំ;
អសតា ច ន សោចតិ,               ស វេ ភិក្ខូតិ វុច្ចតិ។
បុគ្គលណាមិនមានសេចក្ដីប្រកាន់ក្នុងនាមនិងរូបជារបស់អញ ដោយប្រការទាំងពួង មួយទៀត បុគ្គលណា មិនសោកស្ដាយ ព្រោះនាមនិងរូបមិនមាន បុគ្គលនោះឯងតថាគតហៅថា ភិក្ខុ។

៣៦៨.             មេត្តាវិហារី យោ ភិក្ខុ,              បសន្នោ ពុទ្ធសាសនេ;
អធិគច្ឆេ បទំ សន្តំ,                    សង្ខារូបសមំ សុខំ។
ភិក្ខុណានៅដោយអំណាចមេត្តា ជ្រះថា្លក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ភិក្ខុនោះរមែងបានបទដ៍ស្ងប់ ជាទីរម្ងាប់នូវសង្ខារ នាំមកនូវសេចក្ដីសុខ។

៣៦៩.             សិញ្ច ភិក្ខុ ឥមំ នាវំ,                 សិត្តា តេ លហុមេស្សតិ;
ឆេត្វា រាគញ្ច ទោសញ្ច,             តតោ និព្វានមេហិសិ។
ម្នាលភិក្ខុ ចូរអ្នកស្ដារទូកគឺអត្តភាពនេះ ទូកដែលអ្នកស្ដារហើយ នឹងដល់ត្រើយឆាប់ អ្នកកាត់​រាគៈ និងទោសៈបានហើយ អំពីនោះនឹងអាចដល់នូវព្រះនិព្វាន។

៣៧០.           បញ្ច ឆិន្ទេ បញ្ច ជហេ,               បញ្ច ចុត្តរិ ភាវយេ;
បញ្ច សង្គាតិគោ ភិក្ខុ,              ឱឃតិណ្ណោតិ វុច្ចតិ។
ភិក្ខុគាប់កាត់ ឱរម្ភាគិយសំយោជនៈ ៥ ផង គប្បីលះបង់ឧទ្ធម្ភាគិយសំយោជនៈ ៥ ផង គប្បី​ចំរើនឥន្ទ្រិយ ៥ តទៅ ភិក្ខុអ្នកកន្លងកិលេសជាគ្រឿងចំកាត់ ៥ (រាគៈ ទោសៈ មោហៈ មានៈ ទិដ្ឋិ) បានហើយ ទើបតថាគតហៅថា អ្នកឆ្លងអន្លង់បាន។

៣៧១.          ឈាយ ភិក្ខុ មា បមាទោ , មា តេ កាមគុណេ ភមស្សុ ចិត្តំ;
មា លោហគុឡំ គិលី បមត្តោមា កន្ទិ ទុក្ខមិទន្តិ ឌយ្ហមានោ។
ម្នាលភិក្ខុ ចូរអ្នកពិនិត្យផង ចូរជាអ្នកកុំប្រមាទផង ចិត្តរបស់អ្នក ចូរកុំវិលទៅរកកាមគុណ​ឡើយ អ្នកចូរកុំប្រមាទ ទំពាស៊ីនូវដុំលោហៈ កុំអោយជាអ្នកកាលភ្លើងឆេះហើយ កន្ទក់កន្ទេញ​ថា នេះទុក្ខ ដូច្នេះឡើយ។

៣៧២.            នត្ថិ ឈានំ អបញ្ញស្ស,              បញ្ញា នត្ថិ អឈាយិនោ ;
យម្ហិ ឈានញ្ច បញ្ញា ច,           ស វេ និព្វានសន្តិកេ។
ការពិនិត្យមិនមានដល់បុគ្គលអ្នកមិនមានប្រាជ្ញា ជ្រាជ្ញាមិនមានដល់បុគ្គលអ្នកមិន ពិនិត្យ ការ​ពិនិត្យនិងប្រាជ្ញា មានក្នុងបុគ្គលណា បុគ្គលនោះឯង ឈ្មោះថា ឋិតនៅក្នុងទីជិតនៃព្រះ​និព្វាន។

៣៧៣.           សុញ្ញាគារំ បវិដ្ឋស្ស,                  សន្តចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ;
អមានុសី រតិ ហោតិ,                 សម្មា ធម្មំ វិបស្សតោ។
សេចក្ដីត្រេតអរ ដែលមិនមានជារបស់មនុស្ស រមែងមានដល់ភិក្ខុអ្នកចូលទៅកាន់ផ្ទះស្ងាត់ អ្នកមានចិត្តរម្ងាប់ អ្នកឃើញធម៌ដោយប្រពៃ។

៣៧៤.           យតោ យតោ សម្មសតិ,           ខន្ធានំ ឧទយព្វយំ;
លភតី បីតិបាមោជ្ជំ,                  អមតំ តំ វិជានតំ។
ភិក្ខុពិចារណាការកើតឡើងនិងការវិនាសខន្ធទាំងឡាយ ក្នុងកាលណា ក្នុងកាលនោះ ភិក្ខុនោះ​រមែងបានបីតិនិងបាមោជ្ជៈ បីតិនិងបាមោជ្ជៈនោះ ឈ្មោះថា ជាអមតធម៌ របស់បណ្ឌិត អ្នកដឹង​ធម៌ទាំងឡាយ។

៣៧៥.            តត្រាយមាទិ ភវតិ,                   ឥធ បញ្ញស្ស ភិក្ខុនោ;
ឥន្ទ្រិយគុត្តិ សន្តុដ្ឋិ,                    បាតិមោក្ខេ ច សំវរោ។
គុណ៣ប្រការនេះ គឺការរក្សាឥន្ទ្រិយ១ សេចក្ដីសន្ដោស១ ការសង្រួមក្នុងបាតិមោក្ខ១ ជាខាងដើមនៃព្រះនិព្វាននោះ តែងមានដល់ភិក្ខុអ្នកមានបញ្ញាក្នុងសាសនានេះ ។

៣៧៦.           មិត្តេ ភជស្សុ កល្យាណេ,         សុទ្ធាជីវេ អតន្ទិតេ;
បដិសន្ថារវុត្យស្ស ,                    អាចារកុសលោ សិយា;
តតោ បាមោជ្ជពហុលោ,                    ទុក្ខស្សន្តំ ករិស្សសិ។
ម្នាលភិក្ខុ អ្នកចូរគប់រកកល្យាណមិត្ត អ្នកមានព្យាយាមជាគ្រឿងរស់ដោយបរិសុទ្ធិ ជាអ្នកមិន​ខ្ជិលច្រអូស ភិក្ខុគប្បីជាអ្នកប្រព្រឹត្តធ្វើបដិសន្ថារៈ គប្បីជាអ្នកឈ្លាសក្នុងអាចារៈ ព្រោះហេតុ​ទាំងពីរនោះ អ្នកនឹងមានបាមោជ្ជៈច្រើន នឹងធ្វើទីបំផុតទុក្ខបាន។
៣៧៧.
វស្សិកា វិយ បុប្ផានិ,                 មទ្ទវានិ [មជ្ជវានិ បមុញ្ចតិ;
ឯវំ រាគញ្ច ទោសញ្ច,                 វិប្បមុញ្ចេថ ភិក្ខវោ។
ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយ អ្នកទាំងឡាយ គប្បីជំរុះរាគៈ និងទោសៈចេញ ដូចម្លិះជំរុះផ្កាម្លិះទាំង​ឡាយ ដែលស្វិតហើយ ដូច្នោះ។

៣៧៨.           សន្តកាយោ សន្តវាចោ,           សន្តមនោ សុសមាហិតោ ;
វន្តលោកាមិសោ ភិក្ខុ,            ឧបសន្តោតិ វុច្ចតិ។
ភិក្ខុអ្នកមានកាយរម្ងាប់ហើយ មានវាចារម្ងាប់ហើយ មានចិត្តរម្ងាប់ហើយ មានចិត្តតម្កល់មាំ​ហើយ មានអាមិសៈក្នុងលោក ខ្ជាក់ចោលហើយ ទើបតថាគតហៅថា អ្នកស្ងប់រម្ងាប់។
៣៧៩.             អត្តនា ចោទយត្តានំ,                បដិមំសេ តមត្តនា ;
សោ អត្តគុត្តោ សតិមា,             សុខំ ភិក្ខុ វិហាហិសិ។
អ្នកចូរដាស់តឿនខ្លួនឯងដោយខ្លួនឯង ចូរពិនិត្យខ្លួនដោយខ្លួនឯង ម្នាលភិក្ខុ អ្នកនោះបើមាន ស្មារតី រក្សាខ្លួនទុកហើយ នឹងនៅជាសុខ។

៣៨០.             អត្តា ហិ អត្តនោ នាថោ,           អត្តា ហិ អត្តនោ គតិ;
តស្មា សញ្ញមអត្តានំ ,               អស្សំ ភទ្រំវ វាណិជោ។
មែនពិតខ្លួនជាទីពឹងរបស់ខ្លួន ខ្លួនឯងជាគតិរបស់ខ្លួន ព្រោះហេតុនោះ អ្នកចូររវាំងខ្លួន ដូចពាណិជរវាំងសេះដ៏ល្អ។

៣៨១.             បាមោជ្ជពហុលោ ភិក្ខុ,            បសន្នោ ពុទ្ធសាសនេ;
អធិគច្ឆេ បទំ សន្តំ,                    សង្ខារូបសមំ សុខំ។
ភិក្ខុអ្នកក្រាស់ដោយសេចក្ដីរីករាយ ជ្រះថ្លាក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា រមែងបាន​នូវ​បទដ៏​ស្ងប់​ជា​ទី​រម្ងប់​នូវសង្ខារ នាំមកនូវសេចក្ដីសុខ។

៣៨២.            យោ ហវេ ទហរោ ភិក្ខុយុញ្ជតិ ពុទ្ធសាសនេ;
សោមំ លោកំ បភាសេតិអព្ភា មុត្តោវ ចន្ទិមា។
ភិក្ខុណានៅកម្លោះ ប្រឹងប្រែង ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ភិក្ខុនោះរមែងញ៉ាំងលោកនេះ អោយភ្លឺ ស្វាងបាន ដូចព្រះចន្ទដែលរះផុតអំពីពពក។

ចប់ភិក្ខុវគ្គ។