เรื่องปัญหาของพระโมคคัลลานเถระ
พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภปัญหาของพระมหาโมคคัลลานเถระ ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า สจฺจํ ภเณ เป็นต้น
สมัยหนึ่ง พระมหาโมคคัลลานเถระ เดินทางขึ้นไปในเทวโลก และได้ไปพบนางเทพธิดาหลายองค์ อยู่ในวิมานที่พรั่งพร้อมด้วยสมบัติที่ล้ำค่า ท่านจึงได้สอบถามนางเทพธิดาเหล่านั้น ว่าได้ทำกรรมดีอะไรไว้ จึงได้มาเกิดในเทวโลก ก็ได้รับคำตอบจากนางเทพธิดาแต่ละองค์ที่แตกต่างกัน นางเทพธิดาองค์หนึ่ง มาเกิดในเทวโลก โดยที่ไม่ได้ให้ให้ทานหรือฟังธรรม แต่ได้มาเกิดเพราะเมื่อเป็นมนุษย์นางแต่กล่าวคำสัตย์ นางเทพธิดาองค์ที่สองบอกว่า ที่นางได้มาเกิดในเทวโลกนั้น เพราะเมื่อเป็นมนุษย์นางไม่เคยโกรธและมีความประสงค์ต่อเจ้านายเลยแม้ว่าเจ้านายจะทุบตีนางก็ตาม ส่วนนางเทพธิดาองค์อื่นที่มาเกิดในเทวโลก ก็บอกว่าได้มาเกิดในเทวโลกเพราะเมื่อตอนเป็นมนุษย์ได้ให้ทานเพียงเล็กๆน้อยๆ เช่น ให้อ้อยลำ ให้ผลไม้ เช่น มะพลับ ฟักทอง ลิ้นจี่ เง่ามัน และผัก เช่น สะเดา เป็นต้น
เมื่อพระมหาโมคคัลลานะ เดินทางกลับคืนสู่โลกมนุษย์แล้ว ก็เข้าไปทูลถามพระศาสดาว่า เป็นไปได้หรือไม่ที่บุคคลจะไปเกิดในเทวโลก ด้วยเหตุเพียงแค่ไม่กล่าวเท็จ ระงับความโกรธได้ ถวายทานเพียงเล็กๆน้อยๆ เช่นถวายผลมะพลับเพียงเล็กน้อย พระศาสดาถามกลับว่า พระเถระไปสอบถามเรื่องนี้จากนางเทพธิดาในเทวโลกมาแล้วมิใช่หรือ เมื่อพระเถระทูลตอบว่า “พระเจ้าข้า” ได้ตรัสว่า “โมคคัลลานะ บุคคลกล่าวเพียงคำสัตย์ก็ดี ละเพียงความโกรธก็ดี ถวายทานเพียงเล็กน้อยก็ดี ย่อมไปเทวโลกได้แท้”
จากนั้น พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท พระคาถานี้ว่า
สจฺจํ ภเณ น กุชฺเฌยฺย
ทชฺชา อปฺปํปิ ยาจิโต
เอเตหิ ตีหิ ฐาเนหิ
คจฺเฉ เทวาน สนฺติเก ฯ
บุคคล ควรกล่าวคำสัตย์ ไม่ควรโกรธ
ถึงถูกเขาขอน้อย ก็พึงให้
บุคคลพึงไปในสำนัก
ของเทพดาทั้งหลายได้ ด้วยฐานะ 3 นั่น.
เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.
