the problem of the Mokkallana Thera

 เรื่องปัญหาของพระโมคคัลลานเถระ

พระศาสดา  เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน  ทรงปรารภปัญหาของพระมหาโมคคัลลานเถระ  ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า  สจฺจํ  ภเณ  เป็นต้น

สมัยหนึ่ง  พระมหาโมคคัลลานเถระ  เดินทางขึ้นไปในเทวโลก  และได้ไปพบนางเทพธิดาหลายองค์  อยู่ในวิมานที่พรั่งพร้อมด้วยสมบัติที่ล้ำค่า  ท่านจึงได้สอบถามนางเทพธิดาเหล่านั้น  ว่าได้ทำกรรมดีอะไรไว้ จึงได้มาเกิดในเทวโลก  ก็ได้รับคำตอบจากนางเทพธิดาแต่ละองค์ที่แตกต่างกัน  นางเทพธิดาองค์หนึ่ง  มาเกิดในเทวโลก โดยที่ไม่ได้ให้ให้ทานหรือฟังธรรม    แต่ได้มาเกิดเพราะเมื่อเป็นมนุษย์นางแต่กล่าวคำสัตย์    นางเทพธิดาองค์ที่สองบอกว่า  ที่นางได้มาเกิดในเทวโลกนั้น  เพราะเมื่อเป็นมนุษย์นางไม่เคยโกรธและมีความประสงค์ต่อเจ้านายเลยแม้ว่าเจ้านายจะทุบตีนางก็ตาม  ส่วนนางเทพธิดาองค์อื่นที่มาเกิดในเทวโลก  ก็บอกว่าได้มาเกิดในเทวโลกเพราะเมื่อตอนเป็นมนุษย์ได้ให้ทานเพียงเล็กๆน้อยๆ เช่น  ให้อ้อยลำ  ให้ผลไม้  เช่น  มะพลับ  ฟักทอง  ลิ้นจี่   เง่ามัน  และผัก เช่น สะเดา  เป็นต้น

เมื่อพระมหาโมคคัลลานะ  เดินทางกลับคืนสู่โลกมนุษย์แล้ว  ก็เข้าไปทูลถามพระศาสดาว่า  เป็นไปได้หรือไม่ที่บุคคลจะไปเกิดในเทวโลก  ด้วยเหตุเพียงแค่ไม่กล่าวเท็จ  ระงับความโกรธได้  ถวายทานเพียงเล็กๆน้อยๆ เช่นถวายผลมะพลับเพียงเล็กน้อย  พระศาสดาถามกลับว่า  พระเถระไปสอบถามเรื่องนี้จากนางเทพธิดาในเทวโลกมาแล้วมิใช่หรือ  เมื่อพระเถระทูลตอบว่า “พระเจ้าข้า”  ได้ตรัสว่า “โมคคัลลานะ  บุคคลกล่าวเพียงคำสัตย์ก็ดี  ละเพียงความโกรธก็ดี  ถวายทานเพียงเล็กน้อยก็ดี  ย่อมไปเทวโลกได้แท้”

จากนั้น  พระศาสดาได้ตรัสพระธรรมบท  พระคาถานี้ว่า

สจฺจํ  ภเณ  น  กุชฺเฌยฺย
ทชฺชา  อปฺปํปิ  ยาจิโต
เอเตหิ  ตีหิ  ฐาเนหิ
คจฺเฉ  เทวาน  สนฺติเก ฯ

บุคคล  ควรกล่าวคำสัตย์  ไม่ควรโกรธ
ถึงถูกเขาขอน้อย  ก็พึงให้
บุคคลพึงไปในสำนัก
ของเทพดาทั้งหลายได้  ด้วยฐานะ 3 นั่น.

เมื่อพระธรรมเทศนาจบลง   ชนเป็นอันมากบรรลุอริยผลทั้งหลาย  มีโสดาปัตติผลเป็นต้น.